Qeveria prezanton dy verisone të hidrocentralit të Skavicës, por nëse ajo do të vendosë për “Variantin A”, atëherë mbetet në fuqi edhe ndërtimi i hidrocentralit tjetër mbi Drin, në Katund të Ri me fuqi 50 MW

Propozimi i WBIF: Hidrocentrali i Skavicës parashikohet të kushtojë 247 milionë e 500 mijë euro. Nga të cilat 40 milionë euro do të jetë financimi i qeverisë shqiptare dhe 206 milionë euro do të sigurohen përmes një kredie të BERZH. Ndërsa 1.5 milionë është grant nga WBIF – Korniza e Investimeve në Ballkanin Perëndimor, e cila po përdoret për hartimin e studimit të fizibilitetit dhe Vlerësimit të Ndikimit Social-Mjedisor

Premtimet për ndërtimin e Hidrocentralit të Skavicës rikthehen sërish si premtime qeveritare dhe debati politik e shoqëror.
“Ta ndërtojmë me forcat tona dhe do ta ndërtojmë Skavicën me 100% shtetin”, deklaroi Kryeministri Edi Rama më 27 maj 2020, gjatë ceremonisë së prezantimit të Parkut Fotovoltaik të Karavastasë.
Kjo deklaratë e Kryeministrit ka ngjallur reagime të dyanshme në rrjetet sociale, një pjesë e të cilave, e kundërshtojnë ashpër ndërtimin e saj. Premtimet për ndërtimin e Skavicës nga qeveria shqiptare dalin në publik periodikisht në fundet e mandatit qeverisës, pa u detajuar me informacione të sakta për publikun. Transparenca për këto premtime ose ka qenë e pakët ose ka munguar fare.
Por, gjatë fjalës së tij në Divjakë, Kryeministri Edi Rama nuk lëshoi vetëm një deklaratë, por i kushtoi Skavicës një pjesë të rëndësishme në fjalën e tij.
Duke e quajtur të suksesshëm procesin e tenderimit dhe realizimit të Parkut Fotovoltaik të Karavastasë, ai tha se “shpejt do të dalim në një proces tjetër që është një proces i menduar dhe i vonuar me më shumë dekada sesa vetë kjo periudhë e 30 viteve, projektimi dhe ndërtimi i hidrocentralit të Skavicës”.
“Skavica ka qenë një objektiv historik i të gjitha qeverive shqiptare dhe të atyre të para viteve ’90. Është një objekt strategjikisht absolutisht i domosdoshëm, i vështirë, i komplikuar dhe për këtë arsye gjithmonë qeveritë e kanë pasur në plan, por asnjëherë nuk e kanë shtyrë procesin deri në fund, ne jemi përpjekur në këto vite të gjejmë aktorët e duhur që të mund të investoheshin për këtë projekt, por tanimë kemi vendosur që, siç thoshin njëherë e një kohë, ta ndërtojmë me forcat tona dhe do ta ndërtojmë Skavicën me 100% shtetin. Do të jetë një vepër e vështirë, por do jetë patjetër një vepër që do transformojë rrënjësisht sistemin, duke garantuar optimizimin e gjithë kaskadës, sepse dihet që Skavica është një element i munguar i projektit origjinal të kaskadës së Drinit dhe do jetë edhe fundi i derdhjes së ujit kur ka me tepri dhe i përmbytjeve që pastaj pasojnë si rezultat i derdhjes, pra i derdhjes së parave në formë uji në atë moment, duke shkaktuar dëme dhe duke i kushtuar pastaj buxhetit të shtetit gjithmonë shtrenjtë për të rikompensuar dhe për të ndihmuar njerëzit që të ringrihen.”
Që nga marrja e drejtimit të qeverisë në vitin 2013, Kryeministri Edi Rama është hera e parë që flet për ndërtimin e Skavicës. Ndërsa qeveria e tij flet për herë të tretë.
Në mes të vitit 2014 u bë shkak një takim përfaqësuesve të konsorciumit Power China Corporation me ministrin e energjisë dhe Industrisë, Damian Gjiknuri, që Skavica të rikthehej për herë të parë në vëmendje. Por ndërkohë që pritej zhvillimi i negociatave me kompaninë kineze, qeveria shqiptare nisi procedurat për dhënien me koncension të HEC i Katundit të Ri, i cili dështoi.
Më 12 korrik 2017 qeveria shqiptare e paraqiti projektin e Skavicës në Samitin e Triestes, nga ku u premtua financimi nga Bashkimi Europian i këtij projekti. Në atë kohë, Majlinda Dhuka, Drejtore e Departamentit të Zhvillimit dhe Ndihmës së Huaj në Kryeministri, gjatë një konference shtypi mbajtur me 14 korrik, tha se morëm “mbështetje për zhvillimin e hidrocentralit të Skavicës, një nga veprat më të mëdha energjetike të vendit dhe të Ballkanit Perëndimor”.
Në atë konferencë shtypi mori pjesë edhe Kryeministrin Edi Rama, i cili si për të ulur diskutimet mbi çështjen e Skavicës, aq të debatuar në publik, nuk e përmendi fare Skavicën, por iu referua investimit mbi Rrugën e Arbrit, “si fillimi i realizimit të Programit “1 Miliardë për Rindërtim” të qeverisë shqiptare”.

HEC mbi Drin: Një, dy apo tri diga?!

Në mungesën e informacioneve të hapura për publikun, nuk dihet se si do të shkojë më tej procesi dhe nuk janë të qartë synimet e qeverisë në këtë drejtim. Nëse bëhet fjalë për ndërtimin e një, dy apo tre hidrocentraleve në rrjedhën e sipërme të Drinit të Zi.
WBIF, një institucion i ngritur nga Komisioni Europian në bashkëpunim me disa institucione financiare ndërkombëtare, që ka në fokus Investimet në Ballkanin Perëndimor, ka bërë publike të dhëna mbi Hidrocentralin e Skavicës.
Në përshkrimin e projektit WBIF rekomandon ndërtimin e dy HEC-eve mbi Dri, Skavica dhe Katundi i ri.
“Për të rritur sigurinë e energjisë dhe për të zvogëluar rrezikun e përmbytjeve në rrjedhën e sipërme të kaskadës ekzistuese të hidrocentraleve në lumin Drin i Zi, janë rekomanduar dy HEC-e të rinj: HEC-e me 50 MW në Katundi i Ri dhe 120 MW HEC në Skavicë”, shkruhet në dokumentin e publikuar nga WBIF.
“Në vitin 2017, WBIF ka aprovuar një grant prej 1.5 milion Euro për zhvillimin e studimit të fizibilitetit dhe vlerësimin e ndikimit mjedisor dhe social për ndërtimin e HEC Skavica, një digë shtesë, dhe një hidrocentral prej 132 MW, në rrjedhën e sipërme nga HEC-i ekzistues Fierza. Aktivitetet e ndërtimit planifikohen të fillojnë në vitin 2020”, shkruhet në dokumentin e publikuar.
Televizioni SCAN can, në një kronikë të transmetuar para disa ditësh citonte burime nga Koorporata Energjitike Shqiptare, të cilat theksonin se studimi për Skavicën po kryhet nga “grupi i konsulentëve të Konsorciumit IPF6 (Infrastructure Project Facility)”.
Sipas TV SCAN, “hartimi i studimit të fizibilitetit dhe Vlerësimit të Ndikimit Social-Mjedisor nisi në janar të vitit 2019”.
Sipas WBIF, ky investim do të sigurojë 132 MW energji të rinovueshme, do të rrisë sigurinë e furnizimit me energji elektrike me G 450 GWh / vit dhe do të zvogëlojë rrezikun e përmbytjeve në 10,000 ha. Projekti pritet të krijojë 300 vende të reja pune gjatë ndërtimit dhe 45 vende të tjera pune në fazën e funksionimit.
WBIF parashikon një financim prej 247 milionë e 500 mijë euro për ndërtimin e Skavicës. Nga të cilat 40 milionë euro do të jetë financimi i qeverisë shqiptare dhe 206 milionë euro do të sigurohen përmes një kredie të BERZH. Ndërsa 1.5 milionë është grant nga vetë WBIF.
Sipas dokumentit të publikuar nga WBIF, nga ndërtimi i Skavicës do të sigurohet 119 MW të kapacitetit shtesë nga burimet e rinovueshme të energjisë, 470 GWh / vit prodhim shtesë energjie nga Skavica dhe Fierza, do të përfitojnë 70,000 familje nga prodhimi i energjisë elektrike. Rreth 1 milionë banorë do të përfitojnë nga masat e mbrojtjes nga përmbytja, 10,000 ha tokë rurale e bujqësore do të shpëtojnë nga përmbytjet e parashikuar në projektet fillestare. Numri i përgjithshëm i përfituesve llogaritet në 2.1 milionë banorë.

…