JETA


Tregim / Xhaferr Martini

Dy burra lidhën miqësi të ngushtë me njëri–tjetrin. Nuk kishin dhënë as kishin marrë, as gjak nuk kishin pirë. Ajo ishte një afri zemrash e shpirtërash, që është lidhja më e fortë. Njëri prej tyre, ai më i moshuari, u sëmurë rëndë. I ra “tak– fak”, si thuhet. Ishte duke shetitur në bahçe, kur u këput dhe ra në tokë, sikur ta kishte prerë një shpatë e padukshme. Zuri dyshekun dhe nuk u ngrit më. E kuptoi se vdekjen e kishte afër, prandaj i çoi fjalë mikut. Ai, me ta marrë vesh, me vrap e në shtëpi të mikut.
– Më erdhi fundi, – tha i sëmuri. – Të thirra të të lë një amanet. Unë po vdes, por kjo ka për t’i ndodhur trupit tim, shpirti nuk ka për të vdekur, ai do të hyjë në një krijesë tjetër të Zotit, por që nuk do të jetë njeri. Jetova sa bëri emër Zoti. U kënaqa apo nuk u kënaqa me këtë jetë, për këtë nuk duhet folur, se kjo jetë është shumë e dashur. Njeriu, edhe sikur të jetojë midis thumbit dhe patkoit, nuk ngopet me jetë.
Si tha këto fjalë, u ngrit me mundim, duke u ndihmuar nga miku, dhe shkoi pranë dritares që vështronte nga bahçja me lloj – lloj drurësh frutorë. Ishte pranverë e vonë dhe vendi kishte një blerim të ndezur. Pemët kishin çelur të gjitha përnjëherë dhe kudo sundonte e bardha e kumbullave dhe e mollëve përzier me të verdhën e thanave dhe rozën e pjeshkëve.
– Shikon gjë në bahçe? – e pyeti i sëmuri mikun e vet.
– Një qen, – tha ai.
– Mbasi të vdes unë, ai qen do të bëjë pesë këlyshë. Njëri prej tyre do të jetë i zi dhe me pulla të bardha. Ky “Pullaliu” do të jem unë. Shpirti im tek ai do të hyjë. Mos më pyet nga e di. Këto gjëra duhen pranuar në mirëbesim. Ti ke detyrë, që, sa të lindë Pullaliu, ta vrasësh, se nuk dua të jetoj si qen. A ma jep fjalën se do ta bësh këtë?
– Do ta bëj, – tha prerë miku.
– Tashti je i lirë, or mik. Kaq qe amaneti. Mbas dy javësh do vish të më futësh në dhe.
Duke ecur rrugës për në shtëpi të vetë, miku i të sëmurit mendonte kështu: “Zoti nuk ta marrka shpirtin pa të marrë mendjen. I është rrënjosur se do të bëhet qen”.
I sëmuri vdiq vërtet mbas dy javësh. Miku erdhi dhe qëndroi në mort deri në mbarim të ditës së tretë. Në shtëpi u harrua pas punëve dhe halleve të jetës. Amaneti që i pat lënë miku, nuk i doli nga mendja, por e quante marrëzi … Po një ditë, ndërsa kalonte nëpër një livadh, i preu udhën si “me dashje” një qen me pesë këlysh përmbrapa. Njëri prej këlyshëve ishte krejt i zi dhe me pulla të bardha. Iu kujtua porosia e mikut të ngushtë dhe me vete tha se ai duhet të ishte “Pullaliu”. Nxori thikën nga xhepi dhe po i afrohej ngadalë, me kujdes, Pullaliut. E kapi dhe, kur u mat t’i binte me thikë në zemër, Pullaliu i tha:
– Nuk ke të drejtë të ma marrësh jetën, prandaj hidhe atë thikë.
– Po a je filani ti? – e pyeti burri dhe i tregoi emrin e mikut të vetë.
– Po, po, bash ai jam.
– Më ke lënë amanet me të vra, po u bëre këlysh. Dhe ti je bërë këlysh.
– Nuk është kollaj me qenë mik besnik. Ti nuk e mbajte fjalën. Unë të pata thënë që Pullaliun ta vrasësh sapo të lindë. Në ato dy javët e para këlyshët nuk shikojnë dhe nuk e dinë ç’është jeta. Tani që i hapa sytë dhe pashë se sa e bukur është, dua të jetoj edhe si qen. Qentë e vështrojnë ndryshe jetën. Edhe për ta jeta qenka e dashur.
Miku futi thikën në xhep dhe iku në punë të vetë. “Dashka të jetojë edhe si qen!”, mendoi.