Irena Puca, mësuesja e bukur


E dashur Zysh…e dashur zysh Irena…e dashur Irenë…e dashur….
Më është e pamundur që fjala “e dashur” të mos jetë gjithnjë pranë emrit tënd. Besoj se kjo është letra e parë që ti merr pas vdekjes. Të paktën kështu dua të besoj në këtë ditë të parë të Ikjes tënde atje Lart…
Hedh një vështrim pas dhe kuptoj që e tërë jeta jote ka qenë një letër e gjatë dashurie për njerëzit.
Dashuri për familjen, nxënësit e tu, për kolegët dhe banorët e qytetit verilindor të Blinave, dhe për vetë atë qytet ku të hodhi destini i jabanxhiut.
Një letër dashurie që të paktën një herë në jetën e tij kush të njohu mendoi se i është drejtuar atij vetë. Dashuria jote për njerëzit me të cilët të lidhi jeta dhe puna ishte religjioni yt.
Dhe dashuria i bën të bukur njerëzit. Ata që e japin dhe ata që e marrin. Bukuria është dashuri, Zysh, dhe ti ishe E Bukura! Mësuesja me të cilën binin në dashuri të gjithë nxënësit e saj. Djem e vajza. Të parët shihnin te ty modelin e vajzës që do të donin të kishin në jetë, të dytat modelin se si donin të bëheshin.
Isha nxenesi yt i preferuar dhe nuk e di nese ne vendin tend do kishte qene nje mesues tjeter une do ta beja edhe ate krenar sic te beja ty. Diten kur ti Zysh u shfaqe ne klasen tone te anglishtes per here te pare une kuptova qe nxenesit kane nevoje jo vetem per mesues te mire, por edhe te bukur.
Nje dite nxenesi u rrit, nuk e pa per shume vite Zyshen e tij, por kudo që më hodhi jeta dhe fati nëpër botë dita e 7 marsit fillonte me telefonatën “Gëzuar, Zysh!” Për shumë vite me radhë dëgjoja në shkodranishte zërin tënd të ëmbël si lirikat e Mjedës në atë datë të shënuar.
“Ti zysh ke qenë dashuria ime e parë”, të rrëfeva para disa vitesh, ndërsa flisnim në telefonatën tonë të radhës. Ti qeshe me zë të lartë dhe unë nuk e dija nëse duhet të heshtja apo të vazhdoja rrëfimin e mëkatit tim fillestar.
“Është kaq e bukur kjo që po ndodh brenda meje në këto çaste, Tanush! Është vërtet kaq e bukur! Kjo është poezia jote e munguar për zyshën!”, ma ktheu zëri yt.
Mbaj mend herën e fundit që të pashë. Njëzet e ca vjet më parë. U lumturove kur të telefonova e ta bëra surprizë ardhjen time: “Zysh, ma hap derën!” Dera u hap dhe u gjënda në përqafimin tënd. Thinja argjendi të hijeshonin fytyrën e bukur. Duke të pranuar në gjirin e saj pleqëria ishte fisnikëruar më shumë nga sa e meritonte. Ndjeva të njëjtin emocion si atëhere kur isha fëmijë e ti më quaje “keci im i vogël”.
Kaluan shumë vite të tjera pa u takuar dhe në një nga 7 Marset tonë të fundit më the :“Më pëlqeu shumë poezia jote “O grua e bukur!” Fatlume gruaja që i kushtohet ajo frymëmarrje cerebrale vargjesh. Në fakt mua m’u mbajt fryma, ndërsa e lexoja…”
“Është shkruar për ty, Zysh. Ti je ajo grua e bukur e atij qyteti të vogël…”, t’u përgjigja unë.
“Epo atëhere nëse është kështu, kjo poezi është më e bukur nga sa kam qenë unë, Tanush! Qënka e thënë që unë të lumturohem veç nga ty në këto vite të fundit të jetës. Por ah, zemra ime…Zysha është plakur shumë dhe jam e sëmurë”
“Zysh…ti gjithmonë je e bukur…”
“Mire…Përderisa ne nuk mund të kishim bashkë sekrete të mëdha, kjo poezi le të jetë sekreti ynë i vogël…”, tha zëri yt dhe qeshëm përsëri të dy.
E dashur Zysh! Kam përshtypjen që atë poezi e kam shkruar përgjatë gjithë jetës, kur si nxënës të adhuroja buzëqeshjen, dashurinë dhe përkushtimin tënd për ne vocrakët e shkollës, si adoleshent të ëndërroja bukurinë e fytyrës, trupit, dhe të ecurën tënde që nuk i ngjasonte asnjë gruaje tjetër që njihja, si i rritur kuptoja bukurinë e shpirtit, rrezëllimin aristokrat të krejt qënies tënde dhe atë mirësi tronditëse sipas së cilës në parajsë modelohen ëngjëjt…
Sot sekretit tonë të vogël unë po i jap krahët e dashurisë tënde, Zysh Irena, të bëhet ëngjëll në fluturimin e vet atje lart për te ty…
Vallë kush i mbron ëngjëjt?
A kanë edhe ata ëngjëjt e tyre mbrojtës?
Ti tani je në rrugëtim dhe nuk ka kush t’u përgjigjet këtyre pyetjeve…
Por në pranverë, në të gjitha pranverat e vrullshme të botës, ka ca mëngjese që, pasi ledhatohen nga mjergullat, u dorëzohen avujve të ngrohtë të dheut dhe mbeten pezull mes rrezeve të diellit. Koha ndalon dhe bëhet heshtje. Nuk pipëtin asgjë. Një qetësi madhështore ku mund dëgjohet vetëm çelja e sythave dhe dhimbja e lëkurës së blinave teksa rriten. Dhe atëhere unë do të kuptoj që, prej atje Lart ku ndodhesh, je duke iu përgjigjur letrës sime të parë…

O GRUA E BUKUR!

një kopsë e zbërthyer në këmishën e qiellit
dhe diellit i merret fryma mes gjinjve të tu…
…sa herë që ti hap buzët
xhindet dalin nga shishja
bota harron dy dëshirat e tjera
dhe qiejt lëkunden…
sa herë që ti gëlltitesh
burrat e qytetit zvogëlohen
dhe hija jote mbars me hiret e tua
cigaret që nuk dinë ku t’i shkundin…
sa herë që kohën vret me ne
vend varri për të nuk ka…
në orën e madhe të retinës tënde
akrepat dëshmojnë vetminë tonë…
por dikur mund të të mbarohen vështrimet,
dhe… o Zot…
ajo ditë mos ardhtë kurrë,
bëje të jetë natë…
se kush do t’ia fshijë pluhurin qytetit shëndetlig
nga vitrinat bosh të syve…?
ti zhvishesh
dhe qyteti mërdhin…
pastaj ti fle
dhe qyteti humbet gjumin…
o grua e bukur!