Kujdestari i pallatit, z. Martinez ndalon në korridor përballë ashensorit. Ai shtyp butonin dhe pret.
I duhet të zbresë në bodrum, të marrë veglat për të montuar një bravë dere.
Heq kapelen, prek me mollëzat e gishtave çaçkën e kokës, – ku aksidentalisht pati marrë një plagë, që tashmë sapo është mbyllur, – dhe bie në dilemë: ta kruajë, apo të mos e kruajë plagën?
Zoti Martinez do që ta kruajë, sepse… O zot, sa i kruhet! Mirëpo ai e di, që po e kruajti, plaga do malcohet e do hapet sërish, ndaj vendos të mos e kruajë.
Ashensori vjen që nga kati i nëntë dhe ndalon në të gjashtin ku pret z. Martinez.
Hapet dera.
Para tij shfaqet Frida Ofman hypur mbi vithet e saj krekcare. Nën qerpikët e gjatë kallp, shkëlqejnë një palë sy kunadheje. Një medaljon me fytyrën e përvuajtur të papës Vojtila, varur për qafe me një zinxhir floriri, ka ngecur shtrembët në deltën e gjinjve të saj bajagi të mëdhenj.
– Miremengjez, z. Martinez, – përshëndet Frida Ofman.
– Mirmëngjez, znj. Frida, – ia kthen ai. Dhe pyet: – Si është plaka Marie?
– Keq,- thotë Frida Ofman. – Shumë keq…
I shkëlqejnë sytë prej gëzimit, të cilin, as që përpiqet ta fshehë.
Frida Ofman sapo ka lënë turnin e saj të punës natën. Po zbret, që të marrë autobusin për tu kthyer në shtëpi. Ajo paguhet nga bashkia e New York-ut për t’i shërbyer plakës Maria Merkin, një ish soprano, që pati punuar në “Balshoi Teater” të Moskës. Prej dymbëdhjetë vjetësh, kjo ish artiste, shtyn e vetmuar ditët e saj të fundit në apartamentin 9B; dhe vuan nga sëmundja e harresës.
Dy ditë më parë, kur Marien e mori ambulanca për ta çuar në spital, kujdestari i pallatit, z. Martinez, pati një parandjenjë sikur po e shikonte për herë të fundit. Por nuk qe ashtu. Marien e mbajtën nja dy orë në spital dhe e kthyen sërish.
– Doktori ka thënë që Maries i ka vdekur truri, – nis të shpallë gjithë qejf kumte Frida Ofman. Vetëm zemra po e mban në jetë. Por edhe zemra do e lërë shpejt, nuk do i rrahë më shumë se një javë… Sa të vdesë Maria, unë mbartem që andej ku jam dhe futem në apartamentin e saj. Dhe ty, sigurisht, të jap hakun që të takon. Kështu e kemi bërë marrëveshjen. Apo jo, z. Martinez?
Z. Martinez përtypet. Heq kapelen, prek me mollëzat e gishtave të dorës plagën e sapombyllur në çaçkë të kokës dhe… O zot sa i kruhet! Por, zoti Martinez është durimtar i madh. Sërish vendos të mos e kruajë.
– Po, – thotë ai, teksa vendos kapelen në kokë, ngadalë e disi përtueshëm. – Kështu e kemi bërë marrëveshjen.
Ashensori ndalon në katin e tretë.
Hapet dera.
Para tyre shfaqet nëpunësi i postës, një zezak fort i ngjallmë, që kullon djersë teksa mban një pako të madhe në duar.
Z. Martinez, bën shenjë me gisht. I jep tjetrit të kuptojë që ashensori po zbret poshtë.
Nëpunësi i postës nëpërdhëmb një fjalë që nuk merret vesh. Gjithë përtesë, niset të ngjitë shkallët.
Dera mbyllet dhe ashensori vihet sërish në lëvizje.
– Më pëlqen kjo lagje, – thotë Frida Ofman. – Dhe pallati, gjithashtu, më pëlqen. Pastaj, sikur u mësova. U bënë pesë vjet që gati çdo ditë, hy e dal nga ai apartament. Më është bërë si banesa ime, prandaj e dua.
– Të shikojmë çfarë do na sjellë java tjetër, – thotë z. Martinez. – Dhe t’i qëndroni marrëveshjes, që kemi bërë, – paralajmëron ai.
– Ç’është ajo fjalë z. Martinez?! – bën çudi Frida Ofman, ndërsa shpupuris flokët me gishta. – Jam grua serioze unë. Pesëqind dollarë zëre se i ke në xhep.
Ashensori mbërrin në katin e parë.
Hapet dera.
Para tyre shfaqet e bija e plakës Marie. Thirret Galina dhe banon në Queens. Një bijë e përkorë, që rrezaton mirësi; me mëngët gjithmonë të përveshura, e gatshme t’ia hyjë çdo lloj pune që vlen. Në duar, ajo mban disa qese të mbushura plot me ushqime. Çdo të shtunë, vjen rregullisht të shikojë nënën e saj.
– Mirmëngjes! – përshëndet Galina.
– Mirmëngjes! – ia kthejnë përnjëherësh të dy.
– A fjeti mirë mbrëmë mamaja? – pyet ajo.
– Shumë mirë ka fjetur, – thotë Frida Ofman. – Vetëm se, ti e di… Shpesh të thërret në emër dhe nis e llafoset me ty përgjumësh.
– Si gjithmonë… – thotë Galina. Dhe sytë i rrëmbushen me lot.
– Mos u mërzit, – e ngushëllon Frida Ofman. – Nëna juaj gëzon shëndet të plotë. Ju garantoj që do i kapërcejë njëqind vjetët.
Z. Martinez përtypet njëherë si zakonisht; pastaj heq kapelen, prek me mollëzat e gishtave plagën e sapombyllur në çaçkë të kokës, dhe… O zot sa i kruhet! Por, siç e thamë, zoti Martinez është durimtar i madh. Sërish vendos të mos e kruajë.
– Ditën e mirë, – thotë Frida Ofman.
– Ditën e mirë, – ia kthejnë të dy përnjëherësh.
Frida Ofman, përshkon korridorin me hapa të shpejtë, hap derën kryesore dhe humbet në rrugë mes dyndallës së njerëzve që shkojnë e vijnë.
– Ju lutem, z. Martinez, a mund të më përcillni deri në katin e nëntë? – pyet Galina. – Dua t’ju tregoj diçka.
– Patjetër, – thotë z. Martinez.
Ajo vendos në dysheme qeset me ushqime që mbante në dorën e djathtë, shtyp butonin për në katin e nëntë ku banon e ëma e saj nëntëdhjetëvjeçare, nxjerr nga xhepi një facoletë dhe prek me të sytë e njomur me lot.
Ashensori nis të ngjitet lart.
-Te lutem, fol me pronarin e pallatit, që ta lyejë apartamentin e mamasë time, – thotë ajo – U bënë plot shtatë vjet, që nuk është lyer. A është e drejtë kjo?
– Jo, kjo nuk është e drejtë, – thotë z. Martinez.
– Dritaret hapen e mbyllen me shumë vështirësi. Nuk mbaj mend mirë, por më bëhet se u a kam thënë këtë kohë më parë…
– Po, ma keni thënë, – thotë z. Martinez. – Por janë shumë të vjetra. Skeleti i tyre prej druri, është mufatur e kalbur nga lagështira. Nuk kam çfarë bëj.
– Frigoriferi, gjithashtu, nuk ftoh aq sa duhet. Do ta shikoni edhe vetë…
– Këtë nuk e dija, – thotë z. Martinez.
Ashensori ndalon në katin e pestë.
Hapet dera.
Para tyre shfaqet sërish ai nëpunësi i ngjallmë i postës, që vazhdon të kullojë djersë.
Z. Martinez, sërish bën shenjë me gishtin tregues. Kësaj here, i jep tjetrit të kuptojë që ashensori po ngjitet lart.
Nëpunësi i postës bën një gjest pakënaqësie me dorë. Gjithë përtesë, niset për të zbritur shkallëve.
Dera mbyllet dhe ashensori fillon të lëvizë.
-Frigoriferin po e blejë vetë, – thotë Galina me një zë që i rezonon thellë në kraharor. – Do blej edhe televizor të ri. Sobën e gatimit, gjithashtu, do e hedh në plehra, do blej një tjetër shumë më të mirë. Do vendos tapetë të butë në dhomën ku fle nëna ime… Edhe për dhomën e ndenjes do blej tapetë të butë. Gjithashtu, dua t’i ndërroj të gjitha dritat në tavane; do blej abazhure që varen, nga më të bukurit që mund të gjenden. Nëna është mbretëresha ime. Sëmundja ia ka fshirë gjithë kujtesën, e ka bërë të mos më njohë as mua, që jam vajza e saj; por nuk ka gjë, e njoh unë atë…
Dhe sërish, prek me facoletë sytë e rrëmbushur me lot.
– Më thoni, çfarë kërkoni nga unë? – pyet disi i prekur z. Martinez.
– Të më ndihmoni t’i montoj të gjitha këto sa thashë, – i lutet ajo. – Dhe t’i kërkoni pronarit të lyejë apartamentin. Do ju a shpërblej mirë mundimin. Më thoni, sa doni?
Z. Martinez përtypet sërish; pastaj heq kapelen, prek me mollëzat e gishtave plagën e sapombyllur në çaçkë të kokës, dhe… O zot sa i kruhet! Por zoti Martinez,- e thamë dy herë, por ia vlen ta themi apet, – është durimtar i madh. Sërish vendos të mos e kruajë.
– Pesëqind dollarë, – thotë ai.
– Dakord, – pranon ajo. – Dhe do u jem shumë mirënjohëse, ta dini.
Ashensori mbërrin në katin e nëntë.
Hapet dera.
Z. Martinez përkulet, kap qeset e mbushura me ushqime, që ajo i pati lënë në dysheme dhe i bie pas drejt apartamentit 9B, ku banon mbretëresha e saj.
Me tu kthyer, z. Martinez zë vend përballë ashensorit. Shtyp butonin, heq sërish kapelen, prek me mollëzat e gishtave plagën e sapombyllur në çaçkë të kokës, dhe sërish bie në dilemë: ta kruajë, apo të mos e kruajë?
New York, verë, 2018
